سلام به همه دوستان. این روزا با توجه به استفاده بیشتر از رایانه‌ها و افزایش اطلاعات و داده‌ها همه ما نیاز به فضای ذخیره‌ای داریم که کافی باشه و سرعت و عملکرد خوبی در کنار مقدار حافظه داشته باشه. اگر به این فکر افتادید که برای افزایش عملکرد و سرعت کامپیوتر یا لپتاپ مون چکار کنیم، یکی از بهترین کارها ارتقا حافظه هست. اینکه چه نوع حافظه‌ای انتخاب کنید، با توجه به افزایش مدل‌ها مثل SSD، HDD، SSHD، M.2 و… ممکنه کمی سخت باشه.
اول از همه بیاید تفاوت‌های بین SSDها، HDDها و SSHD رو بررسی کنیم.
هارد دیسک یا HDD
درایو هارد دیسک (HDD) جزء حیاتی کامپیوتر هستن که داده‌ها رو ذخیره میکنن. این حافظه به صورت پیش‌فرض، تمام سیستم‌عامل، برنامه‌ها، و داده‌های شما رو ذخیره میکنه. این نوع حافظه از نوع مغناطیسی با دیسک‌های چرخان، و یک بازوی متحرک برای نوشتن، نگهداری و خواندن اطلاعات دیجیتالی در هر زمان مورد نیازه.
HDD شامل یک بازوی مکانیکی برای خواندن و نوشتن داده‌ها هست که حرکت میکنه. خواندن داده یعنی مثلا زمانی که شما یک برنامه رو روی حافظه اجرا می‌کنید، یا یک فیلم رو از روی هارد نگاه می‌کنید و به یک حافظه دیگه منتقل می‌کنید. نوشتن داده یعنی زمانی که شما هرگونه داده جدیدی به حافظه اضافه می‌کنید. مثلا یک فایل توی کامپیوترتون کپی می‌کنید یا یک فایل ورد ایجاد می‌کنید و یک برنامه نصب می‌کنید. حرکت فیزیکی به این معنی که باید اون بازو حرکت کنه و عملیات مکانیکی انجام بده تا این داده‌ها خونده یا نوشته بشن. پس هارد دیسک داده‌ها رو با دیسک‌های چرخشی به صورت مغناطیسی ذخیره میکنه. داخل این حافظه یه بشقاب وجود داره که از دو طرف با آهنربا پوشونده شده. باتوجه به مکانیسم مغناطیسی، حتی اگر برق هم قطع بشه داده‌های هارد دیسک دست نخورده باقی می‌مونه.
درایو حالت جامد یا SSD
بزرگترین تفاوت این حافظه با هارد دیسک اینکه داده‌ها روی یک تراشه به نام فلش با حافظه و چیپ ذخیره میکنه و هیچ قسمت متحرکی نداره. این نوع حافظه تمام داده‌ها رو در مدارهای مجتمع ذخیره میکنه و از اصل عملکرد فلش درایو USB پیروی میکنه، اما با حافظه بیشتر و سرعت پردازشی بسیار بالاتر. این فناوری ذخیره‌سازی نسبتا جدیده توی ایران در این سال‌ها که اکثرا در لپتاپ‌های مدرن و سیستم‌های پیشرفته تر پیدا میشه. شما می‌تونید به دلخواه این حافظه رو بخرید و با حافظه قدیمی تعویض کنید. برخلاف هارد درایو سنتی، SSD هیچ قطعه متحرکی نداره و از فلش مموری NAND استفاده میکنه.
فلش مموری NAND چیه؟
این نوعی فناوری ذخیره سازی اطلاعات هست که برای نگهداری داده‌ها به نیرو یا برق نیازی نداره.
در مقایسه با هارد دیسک‌ها، این تکنولوژی زمان تاخیر رو بسیار کاهش داده چون نیازی به صبر کردن برای چرخش تا شروع کردن فرآیند نداره. این دستگاه ذخیره سازی شامل شبکه‌ای از سلول‌های الکتریکیه که می‌تونه داده‌ها رو به سرعت دریافت و ارسال کنه. SSDهای پیشرفته تراشته‌های بیشتری از NAND دارن که ظرفیت ذخیره سازی نزدیک به هارد دیسک‌ها دارن. هرچند زمانی که صحبت از قیمت میشه SSDها قیمت بسیار بالاتری دارن. اما عملکرد پرسرعت اونا (حداقل 2 تا حداکثر 50 برابر (و بیشتر) سریعتر بسته به مدل) و فعالیت بدون صدا باعث میشه که انتخاب بهتری باشن.
درایو ترکیبی حالت جامد SSHD
SSHD یه ترکیبی از SSD و HDD هست. این حافظه کاملا مشابه هارد دیسک سنتی هست با مقدار کمی از حافظه جامد درون اون که معمولا حدود 8 گیگابایته. از این درایو به عنوان یک دستگاه واحد در خیلی از سیستم‌عامل‌ها استفاده میشه. این درایو یه چیپ کنترل کننده داده که تصمیم میگیره چه چیزی در SSD و چه چیزی در HDD ذخیره بشه.
این به معنی اینکه SSHD ویژگی‌های HDD داره و کمی هم از SSD بهره میبره. این نوع حافظه یک راه حل خیلی خوب و ارزان قیمت برای افزایش عملکرده. SSHD ترکیبی از یک فلش مموری NAND هست که با یک هارد درایو سنتی کار میکنه. با ترکیب این دو تکنولوژی باهم، SSHD باعث میشه حافظه بیشتر و عملکردی مشابه SSD داشته باشید. این اتفاق هم می‌تونه به چندین شکل رخ بده:
مثلا زمانی‌که یک برنامه که حجم کمتر از 8GB نیاز داره اجرا می‌کنید در SSD اجرا بشه. یا سیستم اجرایی مثلا ویندوز در SSD اجرا بشه و بعد از راه اندازی سیستم داده‌ها با HDD منتقل بشن. تصور کنید 1 گیگابایت داده با سرعت 1 گیگابایت به SSD در یک ثانیه منتقل میشن، و بعد از اون با سرعت مثلا 200 مگابایت در 5 ثانیه وارد HDD میشن. به این ترتیب سرعت نوشتن افزایش پیدا میکنه. البته این یک نمونه بود و عملکرد این سیستم کاملا متفاوته. این چیپ و کنترلر از داده‌هایی که ذخیره کردن برای پیدا کردن سریعتر محتوا هم کمک می‌گیرن و بسیاری از موارد دیگه که در کل عملکرد این حافظه رو نسبت به HDD بهتر، و قیمت اون رو نسبت به SSD بسیار کمتر میکنه.
حافظه جامد SSD از نوع M.2 و NVMe
در این نوع حافظه از ساختارهای کمی متفاوت با SSD استفاده شده که باعث میشه عملکرد و سرعتی چندین برابر SSD معمولی داشته باشن. مثلا اگر یک SSD معمولی سرعتی حدود 500 مگابایت نوشتن و خواندن داشته باشه، این سرعت در NVMe یا M.2 می‌تونه به 7 گیگابایت در ثانیه هم برسه. تصور کنید که چقدر سریعتر هست. اما این نوع حافظه تاثیری در سریعتر باز کردن نرم‌افزار یا کار کردن در ویندوز به طور بسیار مشهود نداره چون تاثیر چند میلی ثانیه هست. اما در گیمینگ، و کنسول‌های بازی این سرعت می‌تونه به عملکرد بهتر گیم، سرعت بارگذاری بالاتر و … بشه.
کدوم مدل حافظه بهترینه؟
تا الان یه اطلاعات کمی در مورد SSDها، HDDها و SSHD به دست آوردید. حالا ممکنه فکر کنین که کدوم نوع حافظه مورد نیازتونه؟ خب بیاین هر سه حافظه رو در اینجا مقایسه کنیم تا بتونید بهترین رو با توجه به نیازتون انتخاب کنید.
باتوجه به اینکه NVMe و M.2 استفاده خاص دارن و قیمت اونا بسیار بالاست (به معنی واقعی) برای اونا بهتره مطالب تخصصی جداگونه بنویسیم و با SSD مقایسه کنیم. اما در اینجا سه نوع بالا رو بررسی می‌کنیم.
عملکرد سریعتر: کامپیوترها و لپتاپ‌های با SSD بسیار سریعتر از کامپیوترها و لپتاپ‌های با HDD هستن. SSDها باعث راه اندازی بسیار سریع سیستم و نرم‌افزارها میشن، سرعت انتقال فایل‌ها و دسترسی به فایل‌ها بسیار بالاست. HDD ها تاخیر بالاتری دارن، اما عمر بیشتری دارن و تعداد عملکرد‌های کمتری در ثانیه پشتیبانی میکنن در مقایسه با SSD. بنابراین در اینجا میشه نتیجه گرفت که SSD در برابر HDD برنده میشه و این با توجه به عملکرد بهتر هست. اینتل گفته که SSD باعث میشه سیستم 8 برابر سریعتر از HDD راه اندازی بشه.
دوام: SSD هیچ قطعه متحرک نداره و از یک سیستم غیرمکانیکی با حافظه فلش NAND که در مدار برد قرار گرفته کار میکنه، که این مدار در برابر شوک تا 1500 گرم در 0.5 ثانیه مقاومه، پس داده‌ها در SSD امن تر هستن تا HDD. هارد دیسک‌ها قطعات متحرک دارن که حساسیت بیشتری به شوک دارن و آسیب پذیریشون بیشتره.
یکپارچه سازی: هارد دیسک‌ها باید در بازه‌های زمانی مختلف یکپارچه سازی رو انجام بدن که عملکرد بهتر بشه. این یکپارچه سازی با توجه به حجم اطلاعات و سرعت هارد درایو ممکنه ساعت‌ها در پس زمینه طول بکشه در حالیکه SSDها نیاز به چنین چیزی ندارن چون هیچ حرکت فیزیکی در اونجا وجود نداره. علاوه بر اون SSDها ذاتا سریعتر از HDDها هستن.
صدا: HDD ها بخاطر قطعات متحرکت و بخش‌های چرخشی صدای زیادی دارن، اما از اونجایی که SSDها قطعات متحرکت ندارن کاملا بی صدا هستن. اگر مدتی با SSD کار کرده باشید دیگه نمی‌تونید صدای HDD رو تحمل کنید! صدایی که شاید تا قبل از SSD هرگز متوجه اون نشده بودید.
وزن: هارد دیسک‌ها خیلی سنگین تر از SSD هستن. از اونجایی که SSD دیسک‌های چرخشی، موتور، و قطعات مکانیکی نداره وزنشون خیلی سبک تر از HDD هست. بر اساس داده‌های ocz.com که یک کمپانی ساخت حافظه‌ست، SSDهای بر پایه حافظه وزنشون بسیار کمتر از هارد دیسک هست. در مقایسه اگر یک هارد دیسک 752 گرم باشه SSD فقط 77 گرم هست.
انرژی بهینه تر: SSDها در مقایسه با HDD مصرف انرژی کمتری دارن و باعث عمر طولانی تر باتری در لپتاپ‌ها میشن.
قابلیت اطمینان: از اونجایی که HDDها قطعات متحرک دارن ریسک خطاهای مکانیکی افزایش پیدا میکنه. بر خلاف HDD، حافظه‌های SSD هیچ بخش متحرکی ندارن پس اطمینان بیشتری نسبت بهشون وجود داره.
قیمت: این تنها موردیه که HDD برنده میشه. چون SSDها قیمت بالاتری نسبت به HDD دارن. کافیه نگاهی به قیمت‌ها بندازید تا متوجه تفاوت شدید اونا بشید. هرچند که در ابتدا این قیمت بسیار بسیار بالاتر بود اما الان افت کرده و قیمت‌ها قابلیت پذیرش بیشتری دارن.
دسترسی: SSDهای مختلف با ظرفیت‌های مختلف کمتر گیر میان در مقایسه با هارد درایو (حداقل در ایران). البته زمانی‌که تولید افزایش پیدا کنه شاهد رنج قیمت متفاوت تر و محصولات با تنوع بیشتر خواهیم بود.
ظرفیت: اگر بخوایم در مورد ظرفیت صحبت کنیم، در قیمت مشابه HDDها ظرفیت بسیار بیشتری رو در مقایسه با SSD در اختیار ما میذارن. SSDهای با ظرفیت بالا فوق العاده گران هستن.
با توجه به توضیحات بالا می‌تونید خیلی راحت تصمیم بگیرید که بین SSD، و HDD کدوم رو انتخاب کنید، اما یک مورد دیگه هست که در موردش صحبت نکردیم و مابین این دوتا قرار میگیره. بیاید کمی در مورد SSHD صحبت کنیم.
SSHDها
یه نفر گفت که نیازها علت اصلی اختراعات هستن، این برای SSHD هم صدق میکنه. چون SSDهای با ظرفیت بالا خیلی گرونتر از HDD هستن، به همین دلیل که شرکت‌ها همزمان با SSD همچنان HDD هم تولید میکنن و به طور کلی سه دسته افراد داریم: افرادی که به عملکرد و سرعت و تمام مزایا اهمیت میدن، و افرادی که قیمت براشون مهمه، دسته سوم عملکرد مهمه براشون و در عین حال ممکنه نتونن هزینه بالا کنن به همین دلیل SSHD به وجود اومد که عملکرد HDD رو ارتقا داد و قیمت بهتری هم داره.
سیگیت که یکی از کمپانی‌های ساخت حافظه هست، در مورد SSHD این اطلاعات رو منتشر کرده.
برای تجربه بهتر گیمینگ، SSHDهای سیگیت سرعت لود بالاتر و تاخیر پایین تر برای بازی کردن و عملکرد رو به وجود میاره.
با استفاده از این ترکیب می‌تونید چندین ترابایت هارد درایو با عملکرد SSD داشته باشید که قیمت بسیار پایینی داره.
سریعترین لود ویندوز در کمتر از 10 ثانیه.
سرعت و عملکرد این هارد ها 5 برابر سریعتر از هارد دیسک های با سرعت 7200 هست که معمولا در سیستم‌ها استفاده میشه.
به طور کلی عملکرد سیستم پاسخ‌دهی رو تا 30 درصد و بیشتر افزایش میده. پس به طور کلی قیمت مناسب، ظرفیت بیشتر، و عملکرد بهتر از HDD رو داره، در عین حال کمی ضعیف‌تر از SSD عمل میکنه و اون مزایای SSD مثل بی صدا بودن رو نداره.
در عکس بالا می‌تونید ببینید عملکرد این حافظه ها در زمان بارگذاری یک بازی چقدر تاثیرگذار بوده. بازی تست شده Watch dogs 2 هست. قطعا در آینده با بازیهای جدیدتر این عملکرد در SSD و M.2 یا NVMe بسیار بهتر از HDD و SSHD هست.
امیدوارم که با این مطلب تمام نقاط قوت، ضعف و عملکرد SSDها، HDDها و SSHDها رو درک کرده باشید و با توجه به نوع نیازتون حافظه مناسب رو انتخاب کنید.
حافظه فعلی که استفاده می‌کنید چیه؟
منابع: انجمن شیائومی، ویکیپدیا، تحقیقات و تجربیات شخصی، newegg.com