تکنولوژی QD-OLED در صفحه‌نمایش‌ها و تلویزیون‌ها – به زبان ساده

این روزا توی بازار تلویزیون انواع و اقسام پنل‌ها و تکنولوژی‌ها وجود داره و همشون هم بر این اساس هستن که بهترین کیفیت تصویر رو با توجه به نوع پنل‌شون به شما ارائه بدن. توی دو سال اخیر انقدری تکنولوژی‌ها و اسم‌های جدید معرفی شدن که ممکنه خیلی از ماها رو سردرگم کردن. جدیدترین تکنولوژی که الان معرفی شده QD-OLED هست که با نام QD Display هم شناخته میشه.

بهترین در بین دو تکنولوژی رایج

همینطور که از نامش هم مشخصه، QD-OLED یک تکنولوژی صفحه هیبریدی هست که المان‌های OLED رو با تکنولوژی کوانتوم داتس ترکیب می‌کنه. سامسونگ این تکنولوژی رو به شکلی توسعه داده که مزایای تکنولوژی OLED باقی بمونه درحالیکه نقاط ضعفش رو از بین ببره. مثلا دوتا از نقاط ضعف OLED روشنایی کمتر و سوختگی دائم برخی از پیکسل‌هاست.

در چندسال گذشته OLEDها موفق شدن که بهترین کیفیت تصویر، به همراه عمق رنگ مشکلی فوق‌العاده، کنتراست تصویر تقریبا بی‌نهایت و زاویه دید گسترده رو ارائه بدن. هرچند که روشنایی شون در مقایسه با تکنولوژی LED و LCD با نور پس زمینه کمتره. این کمتر بودن روشنایی باعث میشه اگر اتاق آفتاب‌گیر یا بیش از حد روشنه، عملکرد HDR رو با مشکل روبرو کنه.

برای حل این مشکل، سامسونگ تصمیم گرفت از تکنولوژی کوانتوم دات استفاده کنه که قبلا در QLED و New QLED هم از اون استفاده شده. یک لایه کوانتوم دات در تلویزیون‌های QLED باعث افزایش دقت رنگ اونا و افزایش طیف رنگی میشه که قبلا در مورد اون به طور کامل توی این مطلب صحبت کردیم. اما وقتی ازین تکنولوژی در پنل‌های OLED استفاده بشه یک مزیت خیلی مهم داره: افزایش روشنایی.

صفحه‌نمایش QD-OLED چطور کار می‌کنه؟

بر اساس گفته‌های سامسونگ، یک صفحه QD-OLED از 3 بخش اصلی تشکیل شده: یک لایه TFT که شامل یک مدار الکترونیکی برای عبور جریان به مواد OLED قرار گرفته، یک لایه ماده آبی OLED که نور آبی رو ایجاد می‌کنه و یک لایه از نقاط کوانتومی.

وقتی نور آبی از هر پیکسل از لایه کوانتوم دات میگذره، پیکسل‌های سبز و قرمز ساخته میشن که با ساب-پیکسل آبی ترکیب میشن تا یک مدل RGB به وجود بیارن. یعنی عملا بعد از عبور نور آبی از لایه کوانتوم دات شما به سه رنگ اصلی دسترسی دارید. در این مدل رنگی، قرمز، آبی و سبز با ترکیب شدن به شکل‌های مختلف تصاویر و رنگ‌های مختلف رو به وجود میارن.

با استفاده از کوانتوم داتس به جای یک فیلتر رنگی برای انتقال رنگ، عملا هیچ انرژی نوری ازبین نمیره. این باعث میشه صفحه‌نمایش روشن‌تری نسبت به پنل‌های OLED قدیمی داشته باشید. از طرفی‌ هم پنل‌های QD-OLED دارای پیکسل‌های خود تابشی هستن که رنگ‌های مختلف رو تولید می‌کنن و با کم کردن نور هر پیکسل میشه به سطح مشکی فوق‌العاده‌ای دسترسی پیدا کرد. با دستیابی به عمق مشکی و نور بالا، پنل‌های QD-OLED می‌تونن کیفیت HDR بسیار بهتری در مقایسه با مدل‌های قدیمی OLED ارائه بدن. لعاد

سامسونگ گفته که QD-OLED می‌تونه به شدت کنتراست بالایی تا 10000000:1 برسه که باعث دستیابی به طیف رنگی گسترده و زاویه دید فوق‌العاده میشه. بهینه‌سازی‌های دیگه‌ای که این شرکت انجام داده باعث شده صفحه نمایش بازتاب کمتری داشته باشه (بازتاب اشیا و … در محیط روی صفحه تلویزیون) و شدت روشنایی رو کاهش داده تا مضرات قرار گرفتن در طول موج آبی کاهش پیدا کنه.

مقایسه QD-OLED با OLED

هرچند که صفحه‌نمایش‌های QD-OLED یک سری مزایایی رو در مقایسه با OLED بهتون ارائه میدن و تقریبا ساختار مشابهی دارن، اما 2 تفاوت اصلی وجود داره که باعث تفاوت نحوه عملکرد اونا میشه. اول اینکه همونطور که گفته شد، QD-OLED ها فقط از ماده آبی OLED استفاده می‌کنن، که نور آبی رو به وجود میاره. پنل‌های OLED عادی از طرف دیگه، هر سه ماده قرمز، سبز، و آبی رو دارن. وقتی این سه باهم ترکیب بشن می‌تونن نور سفید فوق‌العاده‌ای رو ایجاد کنن که مثل یه منبع نور برای هر پیکسل می‌مونه. به همین علته که پنل‌های OLED که در تلویزیون‌های مدرن استفاده شده به عنوان White OLEDs هم شناخته میشن.لعاد‌ال

دومین تفاوت اینکه چطور QD-LED و OLED منبع نور اصلیشون رو برای ایجاد رنگ تغییر میدن. بجای استفاده از کوانتوم داتس که در QD-OLED هست، پنل‌های OLED از یک فیلتر رنگ استفاده می‌کنن که سفید رو به قرمز، سبز، آبی، و سفید تبدیل می‌کنه. بعد از اون از این چهارتا استفاده میشه تا رنگ‌های مختلف ایجاد بشه. هرچند که این فیلتر رنگ به اندازه کوانتوم داتس کارآمد نیست، و بعضی از انرژی نور از بین میره، که باعث میشه روشنایی پنل کاهش پیدا کنه.

در حالیکه این تغییرات به QD-OLEDها کمک می‌کنه روشنایی بالاتری دریافت کنن، طیف رنگی گسترده‌ای داشته باشن، و رنگ‌های طبیعی مثل دنیای واقعی داشته باشن، اما هنوز این پنل‌ها مشکل سوختگی پیکسل رو دارن. این مشکل مربوط به پنل‌های OLED هست و از اونجایی که QD-OLED هم داره از همون موارد OLED استفاده می‌کنه، در طول زمان این مشکل مجدد پیش میاد و باید با سوختن پیکسل‌ها در نقاط مختلف کنار بیاید.

مقایسه QLED با QD-OLED

کوانتوم دات تکنولوژی جدیدی در تلویزیون‌ها حساب نمیشه، این تکنولوژی قبلا هم در تلویزیون‌های مختلف از کمپانی‌های مختلف هم استفاده شده. به این معنی که شما همین الان هم می‌تونید رنج رنگی گسترده و کیفیت بالای رنگ رو در QLED ها ببینید. اما علت اینکه OLED بهتر هست اینکه مواد استفاده شده در پنل‌های QD-OLED کاملا متفاوت از QLED هست.

تلویزیون‌های QLED در نهایت LEDهایی هستن که یک لایه کوانتوم دات به اونا اضافه شده. درحالیکه ممکنه کیفیت رنگ بهتری در مقایسه با LEDهای دیگه داشته باشن، هنوز نقاط ضعفی که LEDها داشتن رو دارن. مثلا تلویزیون‌های LED عمق رنگ مشکی به خوبی OLEDها یا QD-OLEDها رو ندارن، پس QLEDها هم همین مشکلات رو دارن.

همچنین همونطور که در مطلب همه چیز درباره تکنولوژی صفحه‌نمایش‌ها هم گفتیم، این مورد به اینکه تلویزیون از پنل VA استفاده می‌کنه یا IPS هم بستگی داره. تلویزیون‌های QLED می‌تونن زاویه دید متفاوت بسته به نوع پنل داشته باشن. مثلا استفاده از IPS زاویه دید عالی و در عین حال کنتراست بسیار کمتر رو در مقایسه با VA به شما ارائه میده و از طرفی VA با کنتراست بالاتر، زاویه دید بسیار کمتری داره. و جالبتر اینکه OLED یا QD-OLED با وجود زاویه دید عالی و کنتراست بی نهایت و رنگ فوق‌العاده مشکل سوختگی پیکسل‌های ثابت رو داره.

با وجود اینکه QD-OLEDها روشنایی بالاتری نسبت به OLED دارن، QLEDها هنوزم به راحتی در رده بالاتر از QD-OLEDها قرار میگیرن. بر اساس توضیحاتی که خود سامسونگ هم داره، یک صفحه نمایش QD-OLED می‌تونه به حداکثر روشنایی 1000 نیت در HDR برسه، درحالیکه بعضی از QLEDها روشنایی بالاتر از 1500 نیت دارن.

و مهمتر از همه، بر خلاف OLEDها، QLEDها هیچ خطر سوختگی پیکسلی رو ندارن.

کدوم تلویزیون‌ها از QD-OLED استفاده میکنن؟

تا اواخر 2021، هیچ شرکتی تلویزیونی با پنل QD-OLED ارائه نداده. اما انتظار میره سامسونگ اولین تلویزیون‌های QD-OLED رو در مراسم CES 2022 معرفی کنه. به نظر میاد در حال حاضر سایز 55 و 65 اینچ مد نظر باشه و در آینده در سایزهای مختلف دیگه تولید بشه. جدا از سامسونگ، سونی و TCL هم دارن روی QD-OLED کار می‌کنن اما هنوز چیزی در مورد عرضه اون نگفتن.

کدوم تلویزیون رو انتخاب کنیم؟ QD-OLED یا OLED یا QLED؟

انتخاب یک تلویزیون مناسب قطعا برای هر فرد و با توجه به نحوه استفاده از اون بستگی داره. در ادامه چند گروه اصلی رو بهتون معرفی می‌کنم که با توجه به اینکه شما جزو کدوم گروه هستید می‌تونید بهترین انتخاب رو داشته باشید. این گروه‌ها شامل موارد زیر میشه:

• تماشای برنامه‌های تلویزیونی و فیلم و سریال با خانواده
• تماشای فیلم‌ و سریال‌های خارجی
• گیمر و استفاده برای گیمینگ
• استفاده به عنوان صفحه کامپیوتر

تماشای برنامه‌های تلویزیونی و فیلم و سریال با خانواده

از اونجایی که برنامه‌های تلویزیونی و فیلم و سریال، همگی قسمت‌های ثابت مثل لوگو شبکه یا بخش‌هایی به صورت زیر نویس دارن، تلویزیون‌های OLED و QD-OLED می‌تونن به مرور زمان دچار سوختگی پیکسل در اون قسمت‌ها بشن. اگر این مورد براتون اهمیتی نداره انتخاب OLED مناسبه. در عین حال اگر کیفیت کمتر رنگ، کنتراست پایین و مزایای دیگه OLED براتون اهمیتی نداره و در فضای روشن هستید، QLEDها با پنل IPS و یا مدل‌های VA که با استفاده از تکنولوژی‌های خاص زاویه دید بیشتری رو ارائه میدن کاملا مناسب هستن. چراکه تماشای خانوادگی یا با دوستان نیازمند زاویه دید گسترده تر هست.

تماشای فیلم‌ و سریال‌های خارجی

معمولا تماشای فیلم و سریال‌های دانلود شده، یا از شبکه‌های آنلاین مثل نتفلیکس، شامل لوگو و موارد ثابت زیادی نیست، از طرفی اگر در اتاق بسیار روشن و آفتاب‌گیر نیستید، در این شرایط بهترین کار خرید تلویزیون‌های OLED و QD-OLED هست. اگر به روشنایی بیشتر نیاز دارید قطعا بهتره QD-OLED تهیه کنید. با توجه به اینکه سوختگی پیکسل معمولا بخاطر ثابت بودن تصویر در قسمت‌های مختلف اتفاق میوفته، تماشای فیلم‌هایی که لوگو یا موارد ثابت ندارن هیچ مشکلی ایجاد نمیکنه. از طرفی شما بهترین کیفیت تصویر، بالاترین شدت کنتراست و بهترین عمق رنگ مشکی رو دریافت می‌کنید. اما در نظر داشته باشید در اینصورت فقط از تلویزیون به جهت تماشای فیلم و سریال باید استفاده کنید و برنامه‌های تلویزیونی یا گیم زدن توصیه نمیشه چراکه المان‌های ثابت مثل نقشه بازی و لوگو شبکه‌ها، باعث سوختگی پیکسل اون مناطق به مرور زمان میشه.

گیمر و استفاده برای گیمینگ

قطعا تجربه بازی روی OLED و QD-OLED یکی از بهترین تجربه‌هاست، اما باید این نکته رو در نظر داشت که اکثر بازی‌ها بخش‌های ثابت زیادی دارن. اگر توانایی مالی خوبی دارید و بعد از 2-5 سال (بسته به میزان استفاده) می‌تونید تلویزیون جدید تهیه کنید، خرید OLED یکی از بهترین انتخاب‌هاست. اما در غیر اینصورت پیشنهاد میدم سراغ تلویزیون‌های QLED با پنل VA برید که بک لایت مینی LED دارن. این تلویزیون‌ها کنتراست بسیار بهتری در مقایسه با LEDهای عادی بهتون ارائه میدن بعضی از اونا مثل سامسونگ QN90A با قابلیت Local dimming به کنتراست 26534:1 میرسن که واقعا نزدیک به پنل‌های OLED هستن. با این تفاوت که خطر سوختگی پیکسل رو ندارید. اما زاویه دید در VA به گستردگی OLED نیست و با در نظر گرفتن اینکه معمولا بیشتر از دو نفر مشغول بازی نیستن، هر دو شما می‌تونید در زوایه مناسب باشید و نیازی نیست که از گوشه اتاق به تلویزیون نگاه کنید. از طرفی اگر اهل گیمینگ HDR هستید پنل‌های QLED روشنایی خیره کننده‌ای دارن مثل مدل بالا به روشنایی 1800 نیت میرسه که واقعا خیره کنندست.

استفاده به عنوان صفحه کامپیوتر

کامپیوتر برای موارد مختلف استفاده میشه، از گیم گرفته تا طراحی و فیلم دیدن. اگر شما از کامپیوتر به چند منظور مختلف استفاده می‌کنید، طبیعتا OLED مناسب شما نیست. چون به هر حال المان‌های ثابت در کامپیوتر زیاده و OLED دچار سوختگی پیکسل میشه. طبیعتا بهتره فقط زمان فیلم دیدن ازش استفاده بشه. برای گیم هم موارد مهم زیادی هست، مثلا در گیم‌های انلاین و بازی‌های شوتر نرخ فریم بالا و تاخیر پایین بسیار اهمیت داره که این عدد در IPS معمولا بهتره. اما اخیرا پنل‌های VA خوبی هم داریم که با تاخیر پایین و نرخ رفرش حتی تا 240 هرتز عرضه شدن. در نتیجه برای کامپیوتر چند پیشنهاد وجود داره.

اگر گیمر هستید، پنل VA و یا IPS با رفرش ریت بالا

اگر کارهای گرافیکی انجام میدید، پنل IPS به زاویه دید بالا و دقت رنگ بالاتر نسبت به VA مشهوره. در نتیجه کیفیت صفحه بالاتر مثلا 4K و پنل IPS برای کارهای گرافیکی توصیه میشه.

اگر از کامپیوتر برای گیم، فیلم دیدن، و کارهای گرافیکی در حد عادی استفاده می‌کنید، یک پنل VA با نرخ رفرش 75 تا 144 هرتز، می‌تونه برای هر سه مورد مناسب باشه.

توصیه‌هایی که در اینجا داشتیم با توجه به تجربه شخصی بنده بوده و ممکنه برای همه افراد مناسب نباشه، سعی من بر این بود که دید کامل تری نسبت به صفحه نمایش‌ها داشته باشید و بتونید تصمیم بهتری برای خرید یا تعویض صفحه‌نمایش فعلی‌تون داشته باشید.

نظر شما در مورد QD-OLED چیه؟ به نظرتون این تکنولوژی جایگذین OLED میشه؟

منبع: می مارکت، HTG