درود به همراهان مجله می مارکت. امروز می‌خوایم HDMI و استاندارهای مختلف اون رو به زبان ساده براتون توضیح بدیم.
استاندارد HDMI این روزا یکی از پایه‌های اصلی برای انتقال داده در عصر دیجیتال و کیفیت HD هست. این روزا نسخه‌های جدیدتر اونم رسیدن که سرعت رو افزایش دادن مثلا HDMI 2.1 که پورت اونا در کنسول‌های نسل نهم (پلی استیشن و اکس باکس) هم قرار گرفته تا بتونن کیفیت 4K 120fps رو پشتیبانی کنن. با این وجود شکل کنتاکتورهای HDMI از زمان معرفی تا الان تقریبا ثابت موندن.
اینجا قصد داریم سه استاندارد مختلف HDMI، مینی HDMI، و میکرو HDMI رو معرفی و باهم مقایسه کنیم.
Kabardins photo/Shutterstock.com
برای درک انواع مختلف کابل‌های HDMI، بهترین کار اینکه اول بدونید خود HDMI چی هست؟ HDMI مخفف High Definition Multimedia Interface هست. این یک استاندارد دیجیتال برای انتقال ویدیو یا صدا از یک منبع (مثل Blu-Ray پلیر یا کنسول گیم) برای نمایش یا ضبط کردن هست.
یعنی شما زمانی‌که از کنسول گیم یا DVD پلیرهای جدید که این پورت رو دارن استفاده می‌کنید، کاری که HDMI انجام میده انتقال صدا و تصویره. این انتقال صدا و تصویر می‌تونه به یک پخش کننده باشه، مثل تلویزیون یا یک مانیتور، یا می‌تونه انتقال به هر دستگاه دیگه مثل کپچرکارت (برای ضبط صدا و تصویر) باشه.
کپچر کارت چیه؟
دستگاهی که ورودی سیگنال HDMI رو دریافت می‌کنه و می‌تونه اونو روی یک حافظه مثلا فلش مموری ذخیره و ضبط کنه. در مدل‌های جدیدتر امکان انتقال تصویر به کامپیوتر هم هست که می‌تونید از این طریق همزمان با بازی کردن محتوا رو روی کامپیوتر هم ببینید و استریم کنید. ازین دستگاه برای پخش چندگانه هم استفاده میشه مثلا یک تصویر که از کنسول خروجی گرفته میشه روی چند دستگاه همزمان پخش بشه.
Alexander_Evgenyevich/Shutterstock.com
HDMI چندین نسل و ارتقا داره که هر کدوم از اونا به دستیابی رزولوشن بالاتر و افزایش فریم ریت کمک کردن.
رزولوشن چیه؟ به طور کلی از رزولوشن برای مشخص کردن کیفیت تصویر استفاده میشه. هرچقدر رزولوشن یک تصویر بالاتر باشه کیفیت خروجی در مقایسه با همون تصویر با رزولوشن پایین، بالاتر هست.
فریم ریت چیه؟ تعداد تصاویری که توسط پخش کننده در هر ثانیه پخش میشه تا ویدیو یا حرکت ایجاد بشه. مثلا یک ویدیو 30 فریم، 30 تصویر رو در یک ثانیه به شما نشون میده و حرکت دیده میشه. حالا اگر همون ویدیو 60 فریم ضبط و پخش بشه، حرکت روان تر و بهتر به نظر میرسه.
جدیدترین استاندارد HDMI تا امروز 8 دی 1400، نسخه HDMI 2.1 هست که اجازه انتقال داده تا 48 گیگابیت بر ثانیه رو میده و این سرعت برای انتقال یک سیگنال غیرفشرده 12-بیت، 4K HDR با رفرش ریت 120Hz کافیه.
همونطور که می‌دونید تمام تصاویر و ویدیوهایی که ما روی صفحه می‌بینیم، از داده‌های 0-1 تشکیل شدن. مثلا برای تشکیل یک عکس 4K با کیفیت بالا و غیر فشرده (بسته به نوع عکس) نیاز به 30 مگابایت داده هست که برابر میشه با 240 مگابیت داده. (هر 8 بیت برابر 1 بایت است.)
حالا اگر شما بخواید 120 عکس رو در ثانیه برای نمایش ارسال کنید، نیاز به سرعت انتقال داده 28 گیگابیت بر ثانیه دارید! کافیه عمق بیت بیشتر (که برابر با افزایش داده) و HDR (که نیاز به چندین عکس برای ترکیب شدن با هم داره) رو هم در نظر بگیرید و به سادگی نیاز به سرعت‌هایی مثل 48 گیگابیت برثانیه حس میشه. البته مثال بالا فقط برای درک موضوع بود و در عمل این پردازش و ارسال داده متفاوت اتفاق میوفته.
بدون در نظر گرفتن اینکه شما از یک HDMI بزرگ (Fat – Type A) استفاده کنید، یا نسخه‌های کوچکتر، این استاندارد از 19 پین برای حمل سیگنال‌های مختلف از جمله صدا و تصویر، زمان سنج برای همگام سازی، توان 5 وات، و حتی اترنت استفاده می‌کنه.
یک کابل استاندارد HDMI Type-A، مثل مدلی که پشت تلویزیون یا کنسول گیمینگ‌تون می‌بینید، از یک کنتاکتور بزرگ 14mm در 4.55mm استفاده می‌کنه که فقط از یک طرف هم می‌تونه متصل بشه (یعنی نمیشه مثل پورت تایپ سی گوشی از دو طرف ازش استفاده کرد).
Mini HDMI چیه؟
Mini HDMI که به عنوان Type-C هم شناخته میشه، یک نسخه کوچکتر از این تکنولوژیه. سایز کنتاکتور فقط 10.42mm در 2.42mm هست که این نسخه هم 19 پین داره، اگرچه چیدمان و آرایش اون با نسخه Type-A کاملا متفاوته. این روزا می‌تونید کابل HDMI که از هر دو نسخه پشتیبانی میکنن هم پیدا کنید، یک سمت اونا Type-A و سمت دیگه Type-C هست.
Alexander_Evgenyevich/Shutterstock.com
با اینکه روی دستگاه‌هایی مثل کنسول بازی و تلویزیون‌ها کلی جا برای پورت هست، دستگاه‌های کوچکتر نیاز به فضای بیشتری دارن، اینجاست که Mini HDMI کاربردی میشه و تمام قابلیت‌های HDMI رو با سایز کوچکتر در اختیار ما میذاره.
دستگاه‌هایی که بیشترین استفاده از Mini HDMI رو دارن این روزا، دوربین‌های دیجیتال و ضبط کننده‌ها هستن، بعضی از لپتاپ‌های جدیدتر هم ازین تکنولوژی استفاده میکنن و کامپیوترهای کوچکتر مثل Raspberry Pi Zero ازین پورت بهره میبرن. گوشیهای جدیدتر و بروزتر هم که اکثرا از Type-C بهره میبرن.
Micro HDMI چیه؟
Micro HDMI که به عنوان Type-D هم شناخته میشه، تمام این قابلیت‌هارو در فضای بسیار کمتر در اختیارمون میذاره. کنتاکتور فقط 6.4mm در 2.8mm هست اما تمام 19 پین در اون قرار داره. (هرچند که آرایش و نحوه ساخت و چیدمان با HDMI عادی و Mini متفاوته). میکرو HDMI کمتر از دو استاندارد دیگه استفاده میشه و در سال‌های اخیر خیلی کمتر دیده شده.
Alexander_Evgenyevich/Shutterstock.com
بعضی از گوشیهای قدیمی‌تر مثل Motorola Droid X، HTC One VX، Galaxy Note II، LG Optimus G ازین پورت استفاده میکردن که کاملا قدیمی هستن، چون اینروزا اکثر گوشیا از Type-C استفادده میکنن که خیلی از اونا قابلیت اتصال به تلویزیون با استفاده از تبدیل Type-C به HDMI رو دارن. البته قبل از اقدام برای خرید این کابل‌های گرون قیمت بهتره از پشتیبانی کردن گوشی‌تون مطمن بشید.
این کابل‌ها رو هم می‌تونید از فروشگاه می مارکت تهیه کنید.
مسلما رایج‌ترین دستگاه‌هایی که از میکرو HDMI اینروزا استفاده میکنن دوربین‌های اکشن GoPro هستن. دوربین‌های GoPro Hero 4, Hero 5 Black, Hero 6 Black, و Hero 7 همگی از میکرو HDMI استفاده میکنن در حالیکه مدل Hero 8 Black و Hero 9 Black هنوز از میکرو HDMI با Media Mod (که به صورت جداگانه فروخته میشه) استفاده میکنن.
آیا HDMI جایگذین میشه؟
جوابی که به این سوال میشه داد اینکه فعلا، HDMI میمونه. یکی از نقاط قوت HDMI اینکه نسخه‌های جدیدتر با نسخه‌های قدیمی‌تر سازگاره. شما می‌تونید یک HDMI قدیمی لپتاپ رو یک تلویزیون 8K جدید متصل کنید و یا کنسول قدیمی Xbox 360 تون رو به یک تلویزیون کاملا جدید بزنید و بدون مشکل تصویر و صدا رو دریافت کنید.
مشکلی که در مورد استانداردهای قدیمی بود این بود که معمولا نیاز به یک تبدیل مثلا Component، S-video، یا دستگاه‌های مشابه بود که بتونید نسل‌های مختلف رو به هم وصل کنید. در صورتیکه در HDMI و نسل‌های مختلف اون نیاز به چنین چیزی نیست.
Photo by Martin Katler on Unsplash
آخرین استاندارد HDMI 2.1 که الان تقریبا جدید هست، اول در دستگاه‌هایی مثل Xbox Series X، PlayStation 5، و سری 30 کارت‌گرافیک‌های انویدیا قرار گرفت که در 2020 عرضه شدن، درحالیکه استانداردها همیشه در حال ارتقا هستن، HDMI 2.1 پهنای باند بیشتر از چیزی که برای چندسال آینده نیاز هست در اختیار ما قرار میده. ازاونجایی که هنوز محتوای با این کیفیت یا گیمینگ با این کیفیت به سختی در دسترس هست.
HDMI 2.1 از کیفیت 10K با رفرش ریت 120Hz توسط فشرده‌سازی، از eARC (کانال بازگشت صدا برای دستگاه‌هایی مثل اسپیکرها و ساندبارها، از فرمت‌های صوتی مثل دالبی اتموس، و قابلیت‌های گیمینگ مثل VRR پشتیبانی می‌کنه.
کنتاکتور Type-A تقریبا همه جا کاربرد داره، پیدا کردن کابل‌های مختلف هم سادست. اگر قرار باشه HDMI جایگذین داشته باشه، به احتمال زیاد USB-C اولویت هست. HDMI توسط USB-C همین الانم ممکنه با این وجود یک سری ویژگی‌ها مثل HDCP 2.2 فعلا به HDMI معمولی محدود هست.
HDCP چیه؟
این استاندارد برای رمزگذاری و انتقال داده کپی رایت به صورت امن هست، به طور خلاصه قبل از اینکه تصویر به تلویزیون برسه محافظت میشه، و بعد توسط تلویزیون رمزگشایی میشه، به این وسیله کسی نمی‌تونه کپچر کارت بذاره و فیلم و موزیک رو ضبط کنه.
تنها فناوری دیگه‌ای که ممکنه جایگذین HDMI بشه، فناوری‌های بی سیم هست. هرچند که فناوری‌های بیسیم برای دستگاه‌های پرتابل و تکنولوژی‌هایی مثل AirPlay مناسبه. اما فناوری‌های بیسیم هنوز از نظر ارتباطی با کمی تداخل آسیب‌پذیر هستن و از طرفی سرعت اونا بسیار کمتراز فناوری مستقیم با سیم هست. به همین دلیل استفاده از فناوری بیسیم برای دستگاه‌های ثابتی مثل پخش کننده‌های Blu-Ray، یا کنسول‌های بازی چندان منطقی به نظر نمیرسه هرچند که می‌تونه به هم ریختگی کابلی رو کاهش بده.
راهنمای خرید و استفاده از HDMI مناسب
اگر به هر نوع خاصی از HDMI نیاز دارید، اولین نکته‌ای که باید بهش دقیت کنید اینکه اکثر دستگاه‌ها در حال حاضر به 4K و حتی 60Hz محدود هستن. اول به استفاده، دستگاهی که دارید و پخش کننده تون دقت کنید، برای یک تلویزیون 4K 60Hz نیازی به HDMI 2.1 ندارید و این فقط یک هزینه اضافیه. اگر از کنسول‌های نسل جدید، پی سی گیمینگ و یا مانیتورها و تلویزیون‌های جدیدتر استفاده می‌کنید، در اون صورت بهترین نوع HDMI 2.1 رو بگیرید تا به افزایش کیفیت تصویر منجر بشه.
در کل پیشنهاد شخصی بنده اینکه همیشه بالاترین کیفیت کابل مورد نیازتون رو تهیه کنید، با اینکه کابل‌های ارزون قیمت ممکنه عملکرد خوبی داشته باشن، اما به هیچ وجه قابل مقایسه با کابل‌های با کیفیت نیستن.
اندازه نسل‌های مختلف HDMI در یک نگاه
Type-C به اندازه 60 درصد کوچکتر، و Type-D اندازه 72 درصد کوچکتر از استاندارد اصلی Type-A هستن.
امیدوارم که با این مطلب اطلاعات کامل و جامعی رو در مورد HDMI و نسل‌های مختلف اون بدست آورده باشین.
منبع: How-To-Geek – theaterdiy
Photo by TheRegisti on Unsplash